Τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα της Κρήτης

Η «καλή χέρα»
Την πρωτοχρονιά οι παππούδες και οι στενοί συγγενείς δίνουν στα παιδιά την «καλή χέρα», δηλαδή κάποιο χρηματικό ποσόν. Έθιμο που διατηρείται μέχρι και σήμερα .
Η μπουγάτσα
Στο Ηράκλειο υπάρχει και το έθιμο της μπουγάτσας, όπου οι κάτοικοι καταναλώνουν ανήμερα της Πρωτοχρονιάς μεγάλες ποσότητες μπουγάτσας, θέλοντας να είναι γλυκιά η πρώτη τους γεύση. Μάλιστα σε όλους τους δρόμου του Ηρακλείου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς έχουν στηθεί υπαίθριοι πάγκοι για την διανομή μπουγάτσας .

Τα κάλαντα της Κρήτης :

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει

οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη

εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων

ο Βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων

Κερά καμαροτράχηλη και φεγγαρομαγούλα,

να που τον έχεις τον υγιόν,τον μοσχοκανακάρη

λούεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολειό τον πέμπεις

κι ο δάσκαλος τον έδειρε με ένα χρυσο βεργάλι 

και η κερά δασκάλισσα με το μαργαριτάρι

Είπαμε δα για την κερά ας πούμε για τη Βάγια

άψε βαγίτσα το κερί άψε και το λυχνάρι

και κάτσε και ντουχιούντιζε ήντα θα μας εβγάλεις

Γι απάκι, για λουκάνικο, για χοιρινό κομμάτι

κι από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι

κι αν το κανε κι η γαλανή ας είναι ζευγαράκι

Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρυα

και φέρε και γλυκό κρασί να πιούν τα παλικάρια

κι αν είναι με το θέλημα, άσπρη μου περιστέρα

ανοίξετε την πόρτα σας, να πούμε καλησπέρα

Συνταγές 

Παλιότερα ήταν έθιμο να μεγαλώνει κάθε οικογένεια στο χωριό ένα γουρούνι, το «χοίρο», όπως το έλεγαν. Ο χοίρος σφάζονταν την παραμονή των Χριστουγέννων κι ήταν το κύριο Χριστουγεννιάτικο έδεσμα. Το χοίρο τον έσφαζαν την ημέρα των Αγίων Δέκα και έφτιαχναν:

• λουκάνικα
• απάκια:
• πηχτή η τσιλαδιά
• σύγλινα, (δηλαδή το κρέας του γουρουνιού κομμένο σε μικρά κομμάτια, που το έψηναν και το έβαζαν σε μεγάλα δοχεία και το κάλυπταν με το λιωμένο λίπος του ζώου. .
• ομαθιές, τα έντερα του χοίρου γεμισμένα με ρύζι, σταφίδες και κομματάκια συκώτι.
• τσιγαρίδες, κομμάτια μαγειρεμένου λίπους με μπαχαρικά που το έτρωγαν με ζυμωτό ψωμί για κολατσιό, όταν μάζευαν τις ελιές.

Και σήμερα όμως πολλοί στα χωριά ανατρέφουν γουρούνια τα οποία τα σφάζουν παραμονές των Χριστουγέννων
Το Χριστόψωμο :
Το φτιάχνουν οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή.
Το ζύμωμα είναι μια ιεροτελεστία .
Χρησιμοποιούν, ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλα.Πλάθουν το ζυμάρι και παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη φτιάχνουν σταυρό με λουρίδες απ΄ τη ζύμη. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι. Στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πιρούνι, όπως λουλούδια, φύλλα, καρπούς, πουλάκια.
Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί.
Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, δίνοντας πολλές ευχές. Παλαιότερα στην Κρήτη τα ζώα είχαν μερίδα και στο Χριστόψωμο. Οι Κρητικοί το Χριστόψωμο, το ανακάτευαν με τα πίτουρα και το έδιναν στα ζώα να το φάνε, για να ευλογηθούν κι αυτά.

πηγή:http://omogeneia.ana-mpa.gr


 Το αφιέρωμα μας το έστειλε η Μαντώ Λυδάκη